मंसूर अली इद्रिशी
बाँके भाद्र ३ गते-रक्षा बन्धन र जनै पूर्णिमाका पावन अवसरहरूमा हामी हृदयदेखि शुभकामना व्यक्त गर्दछौं। यी पर्वहरू नेपालमा गहिरो सांस्कृतिक र आध्यात्मिक महत्त्व राख्छन्, जसले हामीलाई हाम्रो परिवार, परम्परा, र ईश्वरसँग जोड्ने प्रेम, सुरक्षा, र पवित्रताको गहिरो सम्बन्धलाई प्रतीकात्मक रूपमा प्रस्तुत गर्छन्।
रक्षा बन्धन, जसलाई प्रायः ठूलो उत्साहका साथ मनाइन्छ, दाजुभाइ र दिदीबहिनीबीचको पवित्र सम्बन्धलाई सम्मान गर्ने पर्व हो। यस दिन दिदीबहिनीहरूले आफ्ना दाजुभाइको हातमा राखी (पवित्र धागो) बाँध्छन्, जसले उनीहरूको दाजुभाइको दीर्घायु, सुख, र समृद्धिको कामना गर्दछ। यसको बदलामा, दाजुभाइहरूले आफ्नो दिदीबहिनीलाई सबै प्रकारको हानि र दुःखबाट जोगाउने र सधैं उनीहरूको साथ दिने वाचा गर्छन्। यो पर्व केवल उपहार वा कर्मकाण्डको आदानप्रदान मात्र नभएर दाजुभाइ र दिदीबहिनीबीचको अटल प्रेम र सुरक्षाको सम्बन्धको पुनः पुष्टि हो। यसले हामीलाई परिवारलाई जोड्ने जिम्मेवारी र निःस्वार्थ प्रेमको सम्झना गराउँछ।
जनै पूर्णिमा, जसलाई केही क्षेत्रहरूमा रक्षा बन्धनको रूपमा पनि चिनिन्छ, हिन्दू महिनाको श्रावणको पूर्णिमा संगसंगै पर्ने अर्को महत्वपूर्ण पर्व हो। यस दिन पुरुषहरूले आफ्नो पवित्र धागो, जसलाई “जनै” भनिन्छ, नवीकरण गर्छन्, जसले उनीहरूको आध्यात्मिक कर्तव्य र शुद्धता र धर्मको खोजीप्रतिको प्रतिबद्धतालाई संकेत गर्छ। यस पर्वलाई “ऋषि तर्पणी” पनि भनिन्छ, जहाँ प्राचीन ऋषि र पुर्खाहरूको सम्मानमा तर्पण अर्पण गरिन्छ। यो आत्मचिन्तन, शुद्धिकरण, र आध्यात्मिक नवीकरणको दिन हो, साथै हामीलाई हाम्रो विरासत र विश्वाससँग जोड्ने पवित्र सम्बन्धको उत्सव हो।
रक्षा बन्धन र जनै पूर्णिमा दुवै प्रेम, सम्मान, र आध्यात्मिक पवित्रताको मूल्यहरूमा गहिरो रूपमा जरा गाडेका छन्। यी पर्वहरूले केवल परिवारका सदस्यहरूबीचको सम्बन्धलाई बलियो बनाउँदैनन्, तर हाम्रो सांस्कृतिक जरा र पुस्तौंदेखि हस्तान्तरण हुँदै आएका मूल्य र परम्पराहरूलाई कायम राख्नको महत्त्वको पनि सम्झना गराउँछन्।
जब हामी यी पावन पर्वहरू मनाउँछौं, हामी प्रेम, सुरक्षा, र पवित्रताको भावनालाई अंगालेर हाम्रो परिवार, संस्कार, र आध्यात्मिक मार्गप्रति आफ्नो प्रतिबद्धता नवीकरण गरौँ। यी पर्वहरूले सबैमा खुशी, मेलमिलाप, र समृद्धि ल्याओस्।
