नेपालगन्ज, चैत ८ गते।
बिहीबारदेखि सुरु भएको कक्षा ८ अर्थात् आधारभूत तहको परीक्षामा मुस्लिम समुदायका बालबालिकाले अध्ययन गर्ने मदरसाका एक जना प्रधानाध्यापक आफैं परीक्षार्थीको रूपमा सहभागी भएका छन्। नेपालगन्ज–१९ स्थित ज्यामिया इस्लामिया रजाय मुस्तफाका प्रधानाध्यापक नइमुद्दीन खाँ आधारभूत तहको परीक्षा दिइरहेका हुन्।
खाँले कन्या माध्यमिक विद्यालय परीक्षा केन्द्रबाट कक्षा ८ को परीक्षा दिइरहेका छन्। धार्मिक शिक्षाबाट ‘मौलाना’ डिग्री प्राप्त गरेका उनले अब औपचारिक सरकारी शैक्षिक प्रणाली अनुसार अध्ययनलाई अगाडि बढाउने योजना बनाएका छन्। उनले सामुदायिक विद्यालयमा नाम दर्ता गरी औपचारिक माध्यमिक शिक्षा सुरु गरेका हुन्।
उनले भने, “धार्मिक शिक्षाले आत्मिक ज्ञान दिन्छ, तर आजको प्रतिस्पर्धात्मक युगमा धार्मिक र आधुनिक दुवै शिक्षाको आवश्यकता छ। त्यसैले मैले औपचारिक शिक्षा प्रणालीमा प्रवेश गरेर सरकारी सेवा पनि गर्ने लक्ष्य बनाएको छु।”
उनको लक्ष्य उच्च शिक्षा प्राप्त गरी लोकसेवा आयोगको परीक्षामा सहभागी भई सरकारी सेवा क्षेत्रमा प्रवेश गर्नु हो। “धेरै समय धार्मिक शिक्षामा लागेँ, तर अब मुलधारको शिक्षा पनि लिन जरुरी ठानेँ,” उनले भने। खाँले शिक्षाको मूल्य र प्रभाव समाज परिवर्तनमा कति महत्वपूर्ण हुन्छ भन्ने बुझेर आफू उदाहरणीय बन्ने प्रयास गरिरहेको बताए।
विद्यालयका शिक्षकहरू भन्छन्, “नइमुद्दीन खाँज्यूजस्तो व्यक्तिले औपचारिक शिक्षा प्रणालीमा प्रवेश गर्नु आफैँमा प्रेरणादायी छ। उहाँको कदमले अन्य मदरसाका शिक्षक र विद्यार्थीलाई पनि प्रेरणा मिल्नेछ।”
नेपालमा अझै पनि धेरै मुस्लिम समुदायका सदस्यहरू धार्मिक शिक्षामा मात्र केन्द्रित हुने प्रवृत्ति छ। यस्तो अवस्थामा खाँको निर्णयले समुदायभित्रको धारणा परिवर्तनमा टेवा पुर्याउने विश्वास गरिएको छ।
धार्मिक शिक्षा प्राप्त गरिसकेपछि पनि औपचारिक शिक्षा प्रणालीतर्फ फर्कने खाँको जस्तै प्रयासहरूले समावेशी र बहुआयामिक शिक्षा प्रणालीको विकासमा योगदान पुग्ने शिक्षाविद्हरूको धारणा छ।
नइमुद्दीन खाँले सुरु गरेको यो यात्रा केवल व्यक्तिगत मात्र नभई सामुदायिक चेतना अभिवृद्धि गर्ने खालको पहलका रूपमा समेत हेरिएको छ।
