नेपालगञ्ज, चैत ४ गते ।
नेपालगञ्ज उपमहानगरपालिका वडा नम्बर ११ मा स्थायी रूपमा बसोबास गर्दै आएका दुई भारतीय नागरिकले झुटा विवरण र नक्कली कागजात प्रयोग गरी नेपाली नागरिकता प्राप्त गरेको खुलासा भएको छ। विशेष प्रशासनिक स्रोतका अनुसार भारतको उत्तर प्रदेश, बहराइच जिल्लाबाट आएका धर्मेन्द्र सुनार (सोनी) र निरञ्जन कुमार सोनार (सोनी) नामक व्यक्तिहरूले अवैध तरिकाले नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्र बनाएका छन्।
प्राप्त जानकारी अनुसार उनीहरूले नेपालको प्रशासनिक प्रणालीमा पहुँच र प्रभाव प्रयोग गरी नागरिकता प्राप्त गरेका हुन्। प्रारम्भिक अनुसन्धानमा दुवै जनाले नेपालकै नाउँमा नागरिकता लिएको प्रमाणित भइसकेको छ। नागरिकता प्राप्तिका लागि उनीहरूले ठूलो रकम खर्च गरी स्थानीय जनप्रतिनिधि र कर्मचारीलाई प्रभावित पारेको बताइएको छ।
धर्मेन्द्र सुनार नेपालगञ्जको सुनार मण्डीस्थित भट्टीटोलमा ‘जय माँ ज्वाला ज्वेलर्स’ नामक सुन पसल सञ्चालन गर्दै आएका छन् भने निरञ्जन सोनी सदरलाइन क्षेत्रमा सुनको व्यवसायमा संलग्न छन्। स्थानीय बासिन्दाहरूका अनुसार उनीहरू लामो समयदेखि नेपालबाट भारततर्फ अवैध सुन ओसारपोसारमा सक्रिय रहेको जनाइएको छ। अवैध सुनको कारोबारमा संलग्न रहँदै आएका छन्। नागरिकता लिएको आधारमा विदेशी पहिचान लुकाएर उनीहरूले आफ्नो अवैध व्यवसायलाई वैध देखाउने प्रयास गरिरहेको आरोप समेत लागेको छ।
एक स्थानीय बासिन्दाका अनुसार, “विदेशी नागरिकले हाम्रो राष्ट्रको कानुनको उल्लङ्घन गर्दै झुटा कागजात बनाएर नागरिकता लिने र देशमै अवैध कारोबारमा संलग्न हुने कार्य अत्यन्तै गम्भीर अपराध हो। यदि राज्य संयन्त्र यस्ता विषयमा चुप बस्यो भने भविष्यमा यो प्रवृत्ति झनै बढ्नेछ।”
स्रोतले दिएको जानकारी अनुसार धर्मेन्द्र सुनार र निरञ्जन सोनी दुवै जना निर्वाचन आयोगको मतदाता नामावलीमा समेत दर्ता भएका छन्। यो तथ्यले उनीहरूले नेपालकै नागरिक भएर विभिन्न सरकारी सेवाहरू लिने प्रयास गरिरहेको स्पष्ट संकेत दिन्छ। तर अर्कोतर्फ, उनीहरूसँग भारतीय नागरिकता प्रमाण अर्थात् ‘आधार कार्ड’ समेत फेला परेको छ, जसले उनीहरू दोहोरो नागरिकता धारी रहेको आशंका बलियो बनाएको छ।
नेपालको हालको कानुनअनुसार, कुनै पनि विदेशी नागरिकले झुटा विवरण वा नक्कली कागजातमार्फत नेपाली नागरिकता लिएको पाइएमा उक्त नागरिकता खारेज गरिन्छ। “नेपाल नागरिकता ऐन, २०६३” र “नागरिकता नियमावली, २०६३” अनुसार यस्तो कार्यलाई गम्भीर अपराधको रूपमा लिइन्छ। यस प्रकारको कार्यमा संलग्न पाइएका व्यक्तिलाई कैद, जरिवाना वा दुवै सजायको व्यवस्था गरिएको छ। त्यस्तै, सहयोग गर्ने वा सिफारिस गर्ने कर्मचारी र स्थानीय जनप्रतिनिधिमाथि पनि कानुनी कारबाहीको प्रक्रिया अगाडि बढाइने प्रावधान छ।
नेपालगञ्ज वडा नम्बर ११ का वडाअध्यक्ष नन्दकिशोर कश्यप सँग दोहोरो नागरिकताधारीको विषयमा मिडियाकर्मीले जानकारी लिँदा वडाध्यक्ष कश्यपले भने हामी उहाँहरूलाई चिन्दैनौं, “यदि कुनै व्यक्ति दुवैतर्फको नागरिकता लिएर बसेका छन् भने त्यो कानुनी अपराध हो। सम्बन्धित निकायले छानबिन गर्नु पर्छ । ”उनले भने
स्रोतका अनुसार धर्मेन्द्र सुनारका छोरा ‘राज सुनार’(सोनी) पनि भारतकै आधार कार्डधारी छन्, जसले यो परिवार नै भारतको नागरिक भएको पुष्टि गर्दछ। यसले नागरिकता प्रणालीमा लापरवाही भएको स्पष्ट देखाउँछ।
स्थानीय नागरिक समाज, सञ्चारकर्मी, र जनप्रतिनिधिहरूले गृह मन्त्रालय, जिल्ला प्रशासन कार्यालय बाँके र सुरक्षा निकायहरूलाई उच्चस्तरीय छानबिन गर्न र दोषीलाई कानुनी दायरामा ल्याउन माग गरेका छन्। उनीहरूको भनाइमा, यस्ता कार्यले नेपालको राष्ट्रिय सुरक्षा, सामाजिक संरचना र कानुनी प्रक्रियामै गम्भीर असर पार्न सक्छ।
अब यो घटना नेपालको नागरिकता प्रणालीप्रति गम्भीर प्रश्न उठाउने उदाहरण बनेको छ। राज्य संयन्त्रले यस्ता विषयलाई सामान्य रूपमा नलिई, कडा निगरानी र कारबाही प्रक्रिया तत्काल अघि बढाउनु अत्यावश्यक देखिन्छ। यदि समयमै कडा कदम चालिएन भने विदेशी नागरिकले नेपालको सम्पूर्ण संरचनामा गम्भीर असर पुर्याउने जोखिम रहन्छ।
