मंसूर अली इद्रिशी
बाँके फागुन १ गते-इस्लाम धर्ममा शब-ए-बरातलाई निकै पवित्र तथा महत्वपूर्ण रात मानिन्छ। यस रात मुस्लिम धर्मवलम्बीहरू मस्जिदहरूमा गई विशेष नमाज अदा गर्छन्, अल्लाहको इबादत गर्छन्, र आफ्ना गुनाहहरूको माफी माग्छन्। यसलाई मगफिरतको रात (गुनाह माफी हुने रात) पनि भनिन्छ।
इस्लाम धर्म अनुसार, यो रातलाई भाग्य लेखिने रात पनि भनिन्छ। विश्वास गरिन्छ कि यस रात अल्लाहले हरेक व्यक्तिको आगामी वर्षको भाग्य लेख्नुहुन्छ। को जन्मिन्छ र को मृत्यु हुन्छ, त्यसको समेत लेखाजोखा यही रात गरिन्छ।
यस रात अल्लाह विशेष कृपा गर्नुहुन्छ र आफ्नो बन्दाहरूमाथि दया गरेर तिनीहरूका गुनाहहरू माफ गर्नुहुन्छ। त्यसैले, मुसलमानहरूले यो रात जाग्राम बसेर नमाज अदा गर्छन्, कुरान पढ्छन्, तथा अल्लाहसँग आफ्नो जीवनका गुनाहहरूको माफी माग्छन्।
इस्लामिक पात्रो अनुसार, शब-ए-बरात हिजरी क्यालेन्डरको आठौं महिना शाबानको १४ औं रातमा पर्दछ। यो रात सूर्यास्तसँगै सुरु हुन्छ र भोलिपल्ट सूर्योदयसम्म रहन्छ।
सन् २०२५ मा शब-ए-बरात फेब्रुअरी १३ फागुन १ गतेको रातमा पर्ने अनुमान गरिएको छ। धार्मिक विद्वान् मौलाना मुफ्ती सलाउद्दिनका अनुसार, फेब्रुअरी १३ फागुन १ गतेको रातमा विशेष इबादत गरिनेछ भने फेब्रुअरी १४ फागुन २ मा नफ्ली (ऐच्छिक) रोजा राख्न सकिन्छ।
तर, शब-ए-बरातको सटीक मिति शाबान महिनाको चन्द्रमा देखिने आधारमा निर्धारण हुनेछ। यदि चन्द्रमा एक दिन ढिलो देखियो भने, शब-ए-बरात पनि एक दिन पछि सर्न सक्छ। शब-ए-बरातको रात मुसलमानहरूले विभिन्न धार्मिक कार्यहरू गर्छन्। यस रात गरिने मुख्य कार्यहरू निम्न छन्:
यो रात अल्लाहको विशेष कृपा प्राप्त गर्नका लागि मुसलमानहरू रातभर नमाज अदा गर्छन्। सामान्य पाँचवटा अनिवार्य नमाजहरू त गर्छन् नै, साथै सलातुत्तसबीह नामक विशेष नमाज पनि धेरैले पढ्छन्। कुरान पाठ – कुरान शरीफको तिलावत (पाठ) गर्ने परम्परा पनि छ।
अल्लाहसँग दुआ (प्रार्थना) गर्नु – यो रात गुनाहहरू माफ हुने भएकाले अल्लाहसँग क्षमा माग्ने विशेष दुआ गरिन्छ। कब्रस्तान (चिहानस्थान) भ्रमण – यस रात धेरै मुसलमानहरू आफ्ना दिवंगत आफन्तको चिहानमा गएर उनीहरूका आत्माको शान्तिका लागि प्रार्थना गर्छन्।
रोजा (उपवास) राख्नु – शब-ए-बरातको रातपछि भोलिपल्ट नफ्ली (ऐच्छिक) रोजा राख्ने परम्परा छ। तर, यो अनिवार्य होइन। दान-दक्षिणा गर्नु – गरिब तथा आवश्यकता भएकाहरूलाई दान गर्नु पनि शब-ए-बरातको विशेष भाग हो।
शब-ए-बरातलाई इस्लाम धर्ममा पाँच प्रमुख पवित्र रातमध्ये एक मानिन्छ। अन्य पवित्र रातहरूमा शब-ए-मेराज, शब-ए-कदर, ईदको रात, र अरफा रात पर्दछन्। हदीसहरूमा उल्लेख छ कि यो रात अल्लाहले आफ्नो बन्दाहरूका गुनाहहरू माफ गर्नुहुन्छ र जसले साँचो हृदयले पश्चात्ताप गर्छ, उसलाई स्वर्ग (जन्नत) प्रदान गर्नुहुन्छ।
शब-ए-बरातमा भोलिपल्ट रोजा राख्ने परम्परा छ, तर यो अनिवार्य होइन। यसको कुनै धार्मिक बाध्यता छैन, तर जो चाहन्छ, उसले नफ्ली रोजा राख्न सक्छ। शब-ए-बरात धार्मिक दृष्टिले महत्वपूर्ण भए पनि केही कुराहरू गर्नु अनुचित मानिन्छ, ।
शब-ए-बरात इस्लाम धर्मको एक विशेष रात हो, जसमा मुसलमानहरूले नमाज, कुरान पाठ, दान, रोजा, र इबादत गरेर अल्लाहको कृपा प्राप्त गर्ने प्रयास गर्छन्। यो रात विशेष गरी गुनाहहरूबाट मुक्तिको रात हो, जसमा अल्लाहसँग पश्चात्ताप गरेर आफ्नो भविष्य राम्रो बनाउन सकिन्छ।
यस वर्ष शब-ए-बरात १३ फेब्रुअरी २०२५ फागुन १ गतेको रातमा मनाइने सम्भावना छ, तर यसको सही मिति चन्द्रमा देखिएपछि मात्र निश्चित हुनेछ। यस पवित्र रातको महत्व बुझेर सही तरिकाले इबादत गर्नु नै यसको वास्तविक उद्देश्य हो।
