नेपालगञ्ज असोज २५ गते।
पश्चिम नेपालको प्रसिद्ध बागेश्वरी मन्दिरमा हरेक वर्ष सयौँ भक्तजनले यक्ष र मोक्ष प्राप्तिको आशामा जिब्रो छेड्ने अनुष्ठान गर्ने परम्परा रहेको छ। यो अनुष्ठान विशेषतः बडादसैँ र चैते दसैँको समयमा गरिन्छ। बडादसैँको घटस्थापनादेखि निराहर व्रत बसेका पुरुषहरूले देवी बागेश्वरीलाई आफ्नो भाकल पूरा गराउन, वा भाकल पूरा भएपछि धन्यवाद स्वरूप यो विशेष पूजा विधि गर्ने गर्दछन्।
मन्दिरका मुख्य महन्त चन्द्रनाथ योगीका अनुसार, परापूर्वकालदेखि नै देवी बागेश्वरीको मन्दिरमा भक्तजनले आफ्नो जिब्रो छेडेर या काटेर चढाउने चलन रहिआएको हो। पहिले भक्तजनले देवीलाई जिब्रो काटेर चढाउने गर्थे भने हाल उनीहरू केवल जिब्रो छेडेर दर्शन गर्ने प्रचलन रहेको छ। यो अनुष्ठान धार्मिक दृष्टिकोणले निकै महत्वपूर्ण मानिन्छ र यसले देवी बागेश्वरीप्रति भक्तजनको दृढ विश्वासलाई उजागर गर्दछ।
बागेश्वरी मन्दिरमा देवीलाई प्रसन्न पार्न पशु बली चढाउने परम्परा पनि अहिलेसम्म कायम छ। महन्त योगीका अनुसार, केहि भक्तजनले आफ्नै रगत देवीलाई चढाउने उद्देश्यले जिब्रो छेड्ने गर्छन्। यो अनुष्ठान विशेषतः नवरात्रको नवमीको दिन गरिन्छ, जब निराहर व्रत बसेका पुरुषहरू तिखो त्रिशूलको प्रयोग गरी आफ्नो जिब्रो छेड्छन्। यो कार्य केवल धार्मिक र सांस्कृतिक महत्त्वले मात्रै नभई व्यक्तिगत संकल्प पूरा गर्ने साधनको रूपमा पनि हेरिन्छ।
हरेक वर्ष बडादसैँको समयमा सयौँ भक्तजनले यो अनुष्ठानमा भाग लिन्छन्। जिब्रो छेड्ने यो परम्पराले उनीहरूका लागि विशेष धार्मिक महत्त्व राख्छ। धार्मिक विश्वास अनुसार, यो अनुष्ठानले घरमा दुःख, बिमारी नलाग्ने, सम्पत्तिको रक्षा हुने, र यश तथा मोक्ष प्राप्त हुने विश्वास छ। यसका साथै, यो अनुष्ठानले देवीको आशीर्वाद प्राप्त गराउँछ भन्ने मान्यता पनि रहेको छ। भक्तजनहरूले देवीको पूजा गरेर आफ्नो जीवनमा शान्ति, समृद्धि, र सुखको कामना गर्छन्।
यस अनुष्ठानलाई विशेष बनाउने कारण भनेकै भक्तजनको देवीप्रतिको अटुट श्रद्धा र आस्था हो। जिब्रो छेड्नु केवल शारीरिक पीडा सहनु मात्र होइन, यो भक्तजनहरूको आन्तरिक विश्वास र देवीप्रतिको समर्पणको प्रतीक पनि हो। उनीहरू विश्वास गर्छन् कि यो अनुष्ठानले उनीहरूलाई व्यक्तिगत र पारिवारिक समस्याबाट छुटकारा दिलाउनेछ र देवीको कृपा प्राप्त हुनेछ।
यो अनुष्ठान बागेश्वरी मन्दिरका भक्तहरूको मात्रै नभई पश्चिम नेपालको सांस्कृतिक पहिचानको पनि एक महत्वपूर्ण भाग हो। धार्मिक अनुष्ठानका माध्यमबाट यस क्षेत्रका मानिसहरूले आफ्नो परम्परागत मूल्य र संस्कृति जगेर्ना गरिरहेका छन्। जिब्रो छेड्ने अनुष्ठान केवल व्यक्तिगत भाकल पूरा गर्नका लागि मात्रै नभई समाजमा सामूहिक आस्था र एकताको प्रतीक पनि मानिन्छ।
अन्त्यमा, बागेश्वरी मन्दिरको यो अनुष्ठानले धार्मिक, सांस्कृतिक, र सामाजिक महत्त्व बोकेको छ। यसले भक्तजनहरूलाई आफ्नो विश्वासलाई दृढ पार्न, जीवनका चुनौतीहरू सामना गर्न, र देवीप्रतिको आस्थालाई अझ बलियो बनाउन प्रेरित गर्छ। यो अनुष्ठानले केवल पुरानो परम्परालाई निरन्तरता दिएको छैन, यसले नयाँ पुस्तामा पनि धार्मिक आस्था र संस्कारको महत्व सम्झाउने कार्य गरिरहेको छ।
