बाँके सावन १२ गते ।
डुडुवा गाउँपालिका वडा नम्बर २ बस्ने १५ वर्षीय भोला, जसलाई रामु केवट भनेर पनि चिनिन्छ, असार २३ गते बेपत्ता भएका थिए। झण्डै तीन हप्ता बितिसक्दा पनि भोला भेटिएका छैनन्। जिल्ला प्रहरी कार्यालय बाँकेले जाहेरी दर्ता नगरी प्रक्रिया ढिलाइ गरेको छ, जसले गर्दा हद म्याद कटाउन खोजेको पीडित परिवारले आरोप लगाएको छ।
छोरा हराएको पीडामा रहेको परिवारले आफूहरूलाई सरकारले बेवास्ता गरेको महसुस गरेका छन्। “मिडियाले समाचार प्रकाशित गरेको अर्को दिनमात्र प्रहरी मुचुल्का उठाउन आयो, भोलाका बुबा राम ज्यावन केवटले लिमरा खबरसँगको कुराकानीमा भने। यस ढिलाइले परिवारको दुःखलाई अझै बढाएको छ, किनकि यस्तो गम्भीर परिस्थितिमा उनीहरूले तत्काल सहायता अपेक्षा गरेका थिए।
घटनाको १७ दिन बितिसक्दा पनि प्रहरीले खासै चासो नदिएको पीडित परिवारले बताएको छ। प्रहरीले अनुसन्धान जारी रहेको दाबी गरे पनि यसले परिवारको चिन्ता कम गर्न सकेको छैन। मिडियाको अपिल र त्यसपछि समाचार प्रकाशित भएपछि मात्रै प्रहरी गाउँमा मुचुल्का गर्न आएको राम ज्यावनले जानकारी गराए। बाँके जिल्ला प्रहरी कार्यालयका डिएसपी नारायण डाँगीले एक दुई दिन अघि लिमरा खबरसँगको संवादमा जाहेरी दर्ता प्रक्रियामा रहेको र अनुसन्धान जारी रहेको बताए पनि कुनै ठोस प्रगति नभएको परिवारले बताएको छ। परिवारको हद म्याद कट्ने डर अझै रहिरहेको छ।
राम ज्यावनले बाँके प्रहरीमाथि राजनीतिक दबाबको कारणले जाहेरी दर्ता नगरेको आरोप लगाए। उनले भने, “म गरिब छु; मसँग पैसा छैन। पैसा भएको भए मेरो पनि सुनुवाई हुन्थ्यो।” यो आरोपले आर्थिक स्रोतले केसको ध्यानाकर्षणलाई कति प्रभाव पार्छ भन्ने कठोर यथार्थलाई उजागर गर्छ। यो अनुमानित पक्षपातले परिवारको अन्याय र असहायताको भावना अझै बढाएको छ।
उनले थपे, “मलाई जिल्ला प्रहरी कार्यालय धाउनु परेको छ। कुनै काम पनि हुदैँन, र अगाडि पनि बढ्दैन।” प्रहरी कार्यालयमा निरन्तर धाउनुपर्दा आर्थिक र भावनात्मक रूपमा ठूलो बोझ परेको छ। कानुनी सहयोगको अपेक्षा गर्दा ब्युरोक्रेटिक झन्झट र बेवास्ता मात्रै भेटिएको छ।
पीडित परिवारले सुक्ष्म अनुसन्धान र जाहेरी दर्ता गर्नुपर्ने माग गरेका छन्। गरिबीका कारण राम ज्यावनलाई दैनिक रूपमा जिल्ला प्रहरी कार्यालय जान गाह्रो भइरहेको छ। छोरा खोज्न खर्चिएको समय र उनको जीविकोपार्जनमा समेत गम्भीर प्रभाव पारेको छ। “मलाई छोरा खोज्न र प्रहरी कार्यालय जान अरूसँग सापट्टी पनि माग्नुपर्छ। त्यो पनि गर्दा मेरो काम हुँदैन,” राम ज्यावनले दुखेसो पोखे।
भोला बेपत्ता भएपछि परिवारको समग्र जीवन प्रभावित भएको छ। छोरीहरूको विवाहपछि, भोला परिवारको हेरचाह गर्ने सबैभन्दा जेठो छोरा थिए। उनको अनुपस्थितिले ठूलो खाली ठाउँ छोडेको छ, र उनको बारेमा अनिश्चितताले परिवारको दुःख अझै गहिरो बनाएको छ। उनको हराइले परिवारको भविष्यको सुरक्षा र स्थायित्वमा प्रभाव पारेको छ।
भोला केसमा प्रगतिको अभावले प्रणालीभित्रका व्यापक समस्याहरू उजागर गर्छ। ढिलाइ र तत्काल चासो नदिइनुले सबै नागरिकहरूले, चाहे तिनीहरूको आर्थिक स्थिति जस्तोसुकै होस्, कानुनी संस्थाहरूबाट समान व्यवहार र तात्कालिक सहायता प्राप्त गर्नुपर्ने आवश्यकता देखाउँछ। परिवारको अनुभवले आर्थिक आधारमा केसहरूको उपचारमा हुने भिन्नताहरू देखाउँछ, जसले परिवर्तनको आवश्यकता झल्काउँछ।
पीडित परिवारलाई लाग्छ कि प्रहरीको निष्क्रियता र जाहेरी दर्ता गर्न ढिलाइ गर्नु जिम्मेवारीबाट बच्ने र जवाफदेहीतालाई टार्नका लागि भएका चालहरू हुन्। उनीहरूले राजनीतिक प्रभावले अनुसन्धानलाई अवरुद्ध गरेको शंका गरेका छन्। राम ज्यावनको भनाइ, “मेरो पैसा भएको भए, मेरो केस सुन्ने थिए,” प्रणालीका विफलता र न्याय प्राप्तिको प्रक्रियामा पैसाको प्रभावको गम्भीर आलोचना जस्तो सुनिन्छ।
यो अवस्था उच्च अधिकारीहरूको ध्यानाकर्षण आवश्यक छ, जसले न्याय दिलाउने र कानुनी तथा कानून प्रवर्तन प्रणालीमा विश्वास पुनःस्थापित गर्न सकून्। परिवारको दुःखले पीडितहरूका लागि न्यायको अधिक समान र प्रतिक्रियाशील प्रणालीको तत्काल आवश्यकता देखाउँछ। भोला केसमा ढिलाइ केवल एक प्रक्रियात्मक कमी होइन, तर प्रणालीमा परिवारको आशा र विश्वासमा गम्भीर प्रहार हो।
परिवारले भोला खोज्न जारी राख्दा, तिनीहरूको कथा सामूहिक चेतना र कार्यको आवश्यकता देखाउँछ। यस्ता घटनामा ध्यानाकर्षण गर्न मिडियाको भूमिका महत्त्वपूर्ण छ, जसले जनचासो बढाउन र प्रक्रियालाई सम्भवतः छिटो बनाउँछ। तर, प्रणालीगत परिवर्तन आवश्यक छ, जसले न्यायलाई मिडिया कवरेजमा निर्भर नभई सबै नागरिकहरूको लागि सुनिश्चित अधिकार बनाउँछ।
अन्ततः, भोला बेपत्ता भएको र बाँके प्रहरीले केसको हेरचाह गर्दा देखाएको व्यवहारले प्रणालीभित्रका ठूला कमजोरीहरू उजागर गर्छ। परिवारको न्यायको लागि संघर्षले कानून प्रवर्तन संस्थाहरूद्वारा तत्काल र निष्पक्ष कार्यको सुनिश्चित गर्न सुधारहरूको आवश्यकता देखाउँछ। तिनीहरूको कथा अधिकारीहरूलाई यी मुद्दाहरू सम्बोधन गर्न र सबैका लागि एक अधिक न्यायपूर्ण र समान प्रणालीको लागि काम गर्न आह्वान हो।
