मंसूर अली इद्रिशी
बांके फागुन २० गते-तराई भेगका जिल्लाहरुमा अहिले रमाइलो माहौल चलिरहेको छ । जहाँ सबैजना उत्सव मनाउन र शुभकामना र बधाई दिन व्यस्त छन्। तर आजकल ग्रामीण भेगमा वा सहरी क्षेत्रमा हुने बिहेमा हल्दी संस्कारको नयाँ प्रचलन आएको छ । हल्दीको संस्कार पुरानो हो । तर हल्दी रश्ममा लाखों रुपैयाँ खर्चे गरेर विशेष सजावट गर्ने गरिन्छ, त्यस दिन दुलही दूल्हाले विशेष पहेँलो लुगा लगाउँछन् ।
सम्पूर्ण परिवारलाई हल्दी लगाउने गरिन्छ । एक–दुई वर्षअघि तराई जिल्लाको ग्रामीण क्षेत्रमा यो हल्दीको चलन थियो तर पछिल्ला दुई वर्षयता यसको चलन बढेको छ । पुर्खाहरुको समयमा बेहुली, चन्दन, पीठो, दूध आदिको पेस्ट बनाएर बेहुलीको शरिरमा लगाएर अनुहार र शरिरको मृत छाला हटाएर नरम पारी अनुहारलाई गोरो र चम्किलो बनाउन दुलहाले प्रयोग गर्ने चलन थियो । बिगतको समयमा न त साबुन र स्याम्पु नै थिए न त आजको जस्तो ब्यूटी पार्लर नै थिए ।
हल्दीको लेपले दुलहा र दुलहीलाई सुन्दर बनाइन्छ । त्यो अनुष्ठान विवाहको दिनमा सरल ढंगले गरिन्छ। नादीमा भेडा धुन माटोको नुहाउने टब बनाइएको र भेडा धोएपछि दुलहालाई त्यसको पानीले नुहाउने गरेको बृद्धबृद्धाले बताएका छन् । तर आजकल हल्दीको संस्कार परिमार्जन भएको छ । जसमा लाखों लाख रुपैयाँ खर्च गरेर सजावट गरिन्छ । महँगो पहेंलो लुगा लगाइन्छ। अनि यो पहेँलो नाटक भयो। अचेल आर्थिक रुपमा असक्षम परिवारका केटाहरु समेत यस लोककलामा सहभागी भएर परिवारलाई आर्थिक बोझ बन्ने गरेको देखिएको छ ।
किनभने उनीहरूले वामपन्थी नेताहरू र आफ्ना साथीहरूलाई एकतर्फी कपाल काटेर आफ्नो शक्ति देखाउनुपर्छ। इन्स्टा, फेसबुक आदिका लागि रिलहरू बनाउनु पर्छ। छोरालाई रिल बनाउने क्रममा बाबु रेल बन्छन्। यस्ता घरमा पानीजस्तै पैसा खेर फालिन्छ।पसिनाको एक-एक पैसाले घरको संरचना बनाउने तर डुबेर स्कुल पास गर्ने बुबा आमाको हैसियतलाई बेवास्ता गरेर अनावश्यक खर्च गर्छन्। यस्ता केटाहरु एक रुपैयामा पनि काम गर्न चाहँदैनन् र देखाउनका लागि आमाबुवालाई ऋणमा धकेल्छन् । त्यस्ता केटाहरूका सयौं नजिकका साथीहरू छन् जसलाई तिनीहरू मायाले भाइहरू भन्छन्।
वैवाहिक जीवनमा आफ्नो स्थिति सुधार गर्न, तपाईंले विवाहमा राम्रोसँग नचिनेका मानिसहरूलाई निम्तो दिनुहुनेछ। कसैलाई सिफारिस गरेपछि गाउँमा आफ्नो प्रतिष्ठा कायम होस् भनेर उच्च अधिकारी र नेता बोलाउँछन्। धेरै मानिसहरु घर अगाडि पार्किङ गरेर राखिएका गाडीहरु हेर्न र त्यो देखाउन महँगो ड्रोन क्यामेराको व्यवस्था गर्न उत्सुक हुन्छन् ।
छिमेकी गाउँ र जिल्लामा प्रतिबन्धको खबर सुनेपछि खुसी व्यक्त गर्छन् तर आफ्नै गाउँ र समाजमा त्यसमा सहभागी भएर रमाइलो गरिरहेका छन्, तब त्यही विचार व्यक्त गर्छन्, तिमीलाई रोक्न चाहन्छन् तर तिमी छौ । हामीलाई नरोकौं, भेलामा सहभागी गरौं, के हुने हो, भनाइ र कर्ममा फरक देखिन्छ । स्थानीय रमजान पठानले भने आज का केटा केटीहरु श्रद्धा कपुरको सिरियलका कारण युवा पुस्ता हल्दी रस्ममा नयाँ वस्तुको भ्रममा परेको बताउँछन्, जुन राम्रो कुरा होइन, संस्कार अनुसार संस्कार पूरा गर्नुपर्छ।
